Klapvoet
Een klapvoet of dropvoet is een neurologische aandoening. Door een beknelling van de kuitbeenzenuw ontstaat er een verlamming of verzwakking van de spieren die de voet en de tenen heffen. Meestal zijn er meerdere spieren aangetast. Ook de spieren die de enkel stabiliseren bij het lopen en staan kunnen minder goed functioneren bij een klapvoet. Het gevolg is dat de voet bij het lopen niet goed kan worden opgetild. De voet valt (klapt) naar beneden zodra de hak op de grond komt. Dit betekent dat lopen met een klapvoet heel lastig is. En dat geldt ook voor andere activiteiten waar de voet voor nodig is, zoals autorijden of traplopen. Gelukkig zijn er wel hulpmiddelen waardoor een klapvoet minder hinderlijk wordt.
Wat is een klapvoet precies?
Door een verlamming en/of verzwakking van de voetspieren kan iemand met een klapvoet de voet en ook de tenen niet meer goed optillen. Dit geeft uiteraard problemen bij het lopen. Tijdens het lopen valt de voet neer op de grond. Mensen met een klapvoet lopen daarom heel moeilijk en struikelen vaak, omdat ze hun voet niet goed kunnen optillen. Hierdoor voelen ze zich meestal erg onzeker bij het lopen. Door overbelasting van been- en voetspieren krijgen deze patiënten soms ook pijn aan de zijkant van het onderbeen en/of de voet. Ook is het mogelijk dat er een dof of juist tintelend gevoel kan ontstaan in de voet.
Hoe ontstaat een klapvoet?
Er kan bij een klapvoet sprake zijn van een acuut probleem door bijvoorbeeld een ongeluk of van een geleidelijk ontstaan van de klachten. In beide gevallen ontstaat er een beknelling van de kuitbeenzenuw ter hoogte van de knie. De kuitbeenzenuw loopt vlak langs het zogenaamde kuitbeenkopje dat aan de zijkant van de knie goed te voelen is. Door deze beknelling gaat de zenuw minder goed functioneren met als gevolg een verzwakking of verlamming van de spieren die van deze zenuw afhankelijk zijn. Dat zijn met name de zogenaamde voetheffers.
De oorzaak van de beklemming ligt in langdurige of steeds herhaalde druk op de kuitbeenzenuw. Deze druk kan ontstaan door bijvoorbeeld langdurige bedlegerigheid, langdurig gehurkt zitten, te veel kniebuigingen of iets simpels zoals te lang met de benen over elkaar te zitten. Mensen die al lijden aan een andere aandoening van de zenuwen, zoals polyneuropathie, zijn extra gevoelig voor het ontstaan van een klapvoet.
Een andere oorzaak voor het ontstaan van een klapvoet ligt hoger dan de knie. Ook bij een hernia of een vernauwing (stenose) in de rug kan een zenuw bekneld raken. Het gaat dan met name om problemen met de vierde en vijfde lendenwervel waardoor de vijfde lendenzenuwwortel beklemd raakt. Dit kan ook leiden tot een klapvoet.
Wat zijn de symptomen van klapvoet?
Bij klapvoet kan iemand tijdens het lopen de voet en de tenen helemaal niet of maar een klein beetje optillen. De voet klapt daardoor op de grond bij het lopen. Het lopen is voor iemand met een klapvoet erg ongemakkelijk. Soms is het zelfs gevaarlijk om met een klapvoet te lopen, aangezien de kans op struikelen heel groot is.
Hoe wordt de diagnose klapvoet gesteld?
Vaak kan de diagnose klapvoet of dropvoet al gesteld worden aan de hand van de symptomen. De manier waarop iemand met een klapvoet loopt, is vrij herkenbaar voor de oorzaak. Daarnaast kan door een arts neurologisch onderzoek gedaan worden. Dit onderzoek richt zich in eerste instantie op de knie. De plaats bij de knie waar de mogelijke beknelling van de zenuw wordt verwacht, kan via een zenuwgeleidingsonderzoek onderzocht worden. Ook een scan van de hele knie kan worden gedaan om meer inzicht te krijgen in de mate van beknelling van de zenuw. Bij verdenking van een hoger gelegen oorzaak zoals een hernia of een stenose, waardoor er mogelijk sprake is van een beknelling van de lendenzenuwwortel, kan een MRI-scan van de rug worden gedaan.
Welke behandelingen zijn er voor een klapvoet?
Veelal ligt de oorzaak van een klapvoet in de kuitbeenzenuw bij de knie. Een belangrijke factor bij de behandeling van een klapvoet is dan ook het vermijden van directe druk op deze zenuw. Dat kan verschillende dingen betekenen, zoals een andere zit- en/of lighouding aannemen. Een fysiotherapeut kan in sommige gevallen de oorzaak van een klapvoet gericht aanpakken. Zo kunnen patiënten zelf hun spieren trainen door op hun hakken te lopen of hun voeten en tenen op te trekken terwijl ze de hak op de grond houden. Stimulatie van de spieren, speciale oefeningen en gerichte krachttraining zijn verschillende mogelijkheden die de klachten bij een klapvoet kunnen verbeteren.
Bij klapvoet waarbij de oorzaak zich bevindt in de rug staat uiteraard een behandeling van de betreffende hernia of stenose op de voorgrond.
Hulpmiddelen bij klapvoet
Om het lopen met een klapvoet te vergemakkelijken zijn er diverse hulpmiddelen. Het dragen van schoenen die tot boven de enkels reiken, helpen al om het zwikken van de enkels bij klapvoet te voorkomen. Ook zijn schoenen met platte hakken en eventueel met inlegzooltjes aan te raden.
Het is mogelijk om een zogenaamde enkel-voet-orthese (EVO) aan te schaffen. Dit is een kunststofspalk die met klittenband wordt vastgemaakt aan het onderbeen en onder de voetzool doorloopt. Hierdoor ontstaat er wat meer stabiliteit bij het lopen. Dat laatste geldt ook voor een voetbrace. Braces zijn er in verschillende soorten en maten. Ze verbinden de voet met de enkel, zodat er meer stabiliteit ontstaat en het lopen wat makkelijker wordt.
Wat is de prognose van een klapvoet?
Vaak herstelt een klapvoet binnen twee tot drie maanden, maar dat kan ook een jaar duren en niet alle klapvoeten herstellen volledig. Met de hulp van fysiotherapie en door gebruik te maken van een brace of een wandelstok/kruk kan iemand met een klapvoet meestal redelijk lopen. Als er echter sprake is van een complete verlamming van de spieren is het herstel vaak niet volledig. De klachten blijven dan in meer of mindere mate bestaan. In dergelijke gevallen is de klapvoet een beperking waar u mee moet leren leven.